در گفتگوی تفصیلی با لینك وبسایت مطرح شد؛
طرح جهش دانش بنیان چگونه از تولید مانع زدایی می کند
معاون سیاست گذاری و توسعه معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری اعتقاد دارد با اجرای طرح جهش تولید دانش بنیان از تولید مانع زدایی می شود و میتوان تا ۳ سال دیگر شاهد جهش تولیدات فناوری در کشور بود.
خبرگزاری مهر - گروه دانش و فناوری، میترا سعیدی کیا: در سال ۱۳۸۹ نخستین قانون در رابطه با دانش بنیان ها در خصوص «قانون پشتیبانی از شرکت ها و مؤسسات دانش بنیان و تجاری سازی نوآوری ها و اختراعات» در مجلس شورای اسلامی به تصویب رسید. ماحصل کوشش های اکوسیستم نوآوری و فناوری کشور حول قانون پشتیبانی از شرکت ها و مؤسسات دانش بنیان، فعالیت بیشتر از ۷-۶ هزار شرکت دانش بنیان با فروش سالانه حدود ۳۰۰ هزار میلیارد تومان بود و الان این دانش بنیان ها در مرحله تبدیل شدن به یک بازیگر جدی اقتصادی هستند.
با توجه به پتانسیل دانش بنیان ها و افزایش گستره فعالیت هایشان در امتداد رفع نیازهای کشور، می بایست در ظرفیت های قانونی برای زیست بوم نوآوری و فناوری تجدید نظر و بازنگری می شد. بر همین منوال در سال ۱۳۹۹ قانون جدیدی تحت عنوان «طرح جهش تولید دانش بنیان» به مجلس شورای اسلامی عرضه شد. این قانون باتوجه به تجربیات اجرای قانون پشتیبانی از شرکت های دانش بنیان با هدف رفع موانع موجود و تأمین الزامات مورد نیاز برای رشد اقتصادی حوزه دانش بنیان تدوین شده است.
طرح جهش تولید دانش بنیان ۲۰ ماده دارد که امسال به مجلس رفت و مورد تأیید نمایندگان مجلس قرار گرفت. حالا این طرح در مرحله رفع ایرادات قانونی مورد نظر شورای نگهبان است.
حمایت از توسعه ساخت داخل شرکت های دانش بنیان، معافیت از ترک تشریفات قانون مناقصه در وضعیت تحریم، اعتبار مالیاتی تحقیق و توسعه، عدم رقابت شرکت های دولتی با شرکت های دانش بنیان، گسترش حمایت ها و مشوق های مالی، اجازه واگذاری دستاوردهای پژوهشی دانشگاه ها به محققین، توسعه فعالیت پارک های علم و فناوری، توسعه حمایت های دولتی از شرکت های خلاق و غیره بخشی از مواردی است که در طرح جهش تولید دانش بنیان می تواند به توسعه هرچه سریع تر شرکت های دانش بنیان کمک نماید.
در راستای اهمیت مبحث طرح «جهش تولید دانش بنیان» که مورد پشتیبانی از سوی معاونت علمی هم واقع شده است در صدد برآمدیم تا با دکتر مهدی الیاسی معاون سیاست گذاری و توسعه معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری گفتگویی داشته باشیم. محورهای این گفتگو درباره آخرین وضعیت طرح، اهمیت اجرا، وظیفه معاونت علمی در اجرای طرح و نحوه همکاری با ارگان ها و وزارتخانه ها است.
مشروح گفتگوی خبرنگار مهر با الیاسی؛ معاون سیاست گذاری و توسعه معاونت علمی و فناوری به شرح زیر است:
*به نظر شما الزامات تدوین طرح جدید برای حمایت و توسعه شرکت های دانش بنیان چه بوده و ظرفیت این طرح برای فعال تر کردن زیست بوم فناوری چیست؟
قانون پشتیبانی از شرکت ها و مؤسسات دانش بنیان و تجاری سازی نوآوری و اختراعات در سال ۱۳۸۹ نگاشته شد و به تصویب مجلس رسید؛ از آن زمان تابحال شرکت های دانش بنیان رشد شایان توجهی داشته اند بطوریکه گردش مالی زیادی دارند و همینطور تعداد آنها بسیار زیاد شده است بدین سبب نیاز بود که قوانین جدیدی بر مبنای شرایط موجود تدوین شود. تحریم ها و برخی قوانین دست و پاگیر هم مسبب ایجاد قانون جدیدی شده که بتواند چالش های کشور را رفع کند. بدین جهت میتوان اظهار داشت که قانون جهش تولید دانش بنیان تکامل یافته قانون پشتیبانی از شرکت ها و مؤسسات دانش بنیان است؛ این قانون می تواند اتکا به توان داخلی و شرکت های دانش بنیان را بیشتر از گذشته کند تا اثرات آنرا در اقتصاد دانش بنیان ببینیم.
* پیش بینی می کنید نقش این طرح در تحقق اقتصاد دانش بنیان به چه صورت باشد و مقرر است با اجرای آن اساساً چه اتفاقی از جنس تولید دانش بنیان رخ دهد و چه چالش هایی رفع شود؟
در قانون جهش تولید دانش بنیان که به صورت طرح از سوی کمیسیون صنعت و کمیسیون آموزش پیشنهاد شده است تلاش شده نقصها قانونی کشور با تعامل و حسن نظر نمایندگان مجلس رفع گردد و تجربه این ۱۰ سال قبل در موارد مختلف به طرح جهش تولید وارد شود. بعضی از این نقصها شامل استقرار شرکت ها، بیمه و تأمین اجتماعی، وضعیت پارک های فناوری و… بوده که در طرح جهش بندهایی برای آنها اختصاص یافته ا ست.
*مشخصاً در مورد بندهایی از قانون جهش تولید دانش بنیان که مربوط به مانع زدایی هستند توضیح می فرمایید؟
تاکنون شرکت های دانش بنیان برای استقرار باید مالک یک دفتر اداری باشند که این خود یکی از موانع شرکت های دانش بنیان بود اما بر مبنای یک بند طرح جهش تولید دانش بنیان، می توانند با تعامل با شهرداری ها و شورای شهر تهران بدون تغییر کاربری همانند وکلا و پزشکان در دفاتر کار فعالیت کنند.
مطالبات شرکت ها از ارگان های دولتی از دیگر موانعی بوده که قانون دست و پای دانش بنیان ها را بسته بود و نمی توانستند پروژه جدیدی را آغاز کنند چونکه احتیاج به وثیقه بود؛ در قانون طرح جهش تولید دانش بنیان که مربوط به مانع زدایی می شود مصوب شده که این مطالبه قبلی شرکت ها از دستگاه های دولتی می تواند بعنوان وثیقه تلقی شود و دستگاه های اجرایی مکلفند در صورت درخواست شرکت ها و مؤسسات دانش بنیان و واحدهای فناور مستقر در مراکز رشد و پارک های علم و فناور، این وثایق را بپذیرند و شرکت این بدهی دستگاه دولتی را بعنوان وثیقه استفاده نماید تا پروژه بعدی اجرا شود.
*اجرای طرح جهش دانش بنیان چگونه برای شرکت های مبتنی بر تکنولوژی فرصت سازی می کند؟
بخش دیگر طرح جهش «فرصت سازی» است که ظرفیت جدیدی برای شرکت های دانش بنیان فراهم می کند؛ فرصت سازی به طور عمده در بخش تأمین مالی، سرمایه گذاری و بازارسازی با حضور بانک ها، نهادهای سرمایه گذاری، بورس و … علاوه بر صندوقهای پژوهش و فناوری و صندوق نوآوری و شکوفایی شکل می گیرد. بواسطه تأمین مالی های جدید برای شرکت های دانش بنیان فرصتی فراهم می شود که بتوانند تولید بر پایه دانش بیشتری داشته باشند. نکته مهمی که در این طرح دیده شده مربوط به اعتبار مالیاتی تحقیق و توسعه است؛ ما طبق قانون می توانیم از کارهای دانش بنیان حمایت نماییم که یکی از مصادیق آن حمایت های مالیاتی از جنس فرصت سازی است.
نکته مهمی که در این طرح دیده شده مربوط به اعتبار مالیاتی تحقیق و توسعه است؛ ما طبق قانون می توانیم از کارهای دانش بنیان حمایت نماییم که یکی از مصادیق آن حمایت های مالیاتی از جنس فرصت سازی است اقتصاد کشور نیازمند نوآوری و فعالیت دانش بنیان در شرکت های بزرگ اقتصادی در بخش های اصلی با سهم بالای اقتصاد کشور است. در قانون فعلی دانش بنیان امکان پشتیبانی از طرح های تحقیق و توسعه در شرکت های بزرگ را نداریم؛ این نکته لزوم دانش بنیان بودن شرکت ها برای تحقیق و توسعه و پشتیبانی از آنها را یادآوری می کند. اما با توجه به این که شرکت های بزرگ هم می توانند با تحقیق و توسعه تنوع محصولی و ارزش افزوده دانشی داشته باشند نیاز بود که حمایتی برای آنها دراین زمینه وجود داشته باشد؛ یعنی این شرکت های بزرگ صنعتی می توانند در دل خود یک واحد تحقیق و توسعه راه اندازی کنند.
از جمله تسهیلاتی که برای این شرکت ها در امتداد راه اندازی واحدهای تحقیق و توسعه در طرح جهش تولید دانش بنیان مد نظر قرار گرفته این است که معادل هزینه انجام شده برای کارهای تحقیق و توسعه، بعنوان اعتبار مالیاتی با قابلیت انتقال به سنوات آتی به شرکت ها و مؤسسات متقاضی اعطا می شود و معادل آن از مالیات قطعی شده سال انجام هزینه مذکور یا سالهای بعد کسر می شود.
این ماده در طرح جهش سبب شد که شرکت های بزرگ را تشویق نماییم تا به حوزه های اولویت دار فناوری مورد نیاز کشور وارد شوند و این بر پایه تحقیق و توسعه باشد. این بند در قانون طرح جهش، ایجاد واحدهای تحقیق و توسعه در شرکت های بزرگ صنعتی را نشانه گرفته است. بدین واسطه این شرکت ها از علم افراد متخصص و فارغ التحصیلان دانشگاه های برتر بهره می برد و همین هم سبب اشتغال آنها می شود.
*تاکنون در چه حوزه هایی اتکا بیشتری به محققان داخلی شده و پیش بینی می کنید بر مبنای طرح جدید چه حوزه های بیشتری مورد توجه قرار بگیرد؟
تاکنون حوزه های سلامت، دیجیتال و فناوری اطلاعات بعنوان بخش های پیشروی دانش بنیان توانسته اند نیاز کشور را برطرف کنند تا وابستگی کمتری به کشورهای خارجی داشته باشیم. در واقع در این عرصه ها مزیت بهتری داشتیم و شرکت های دانش بنیان هم در این عرصه توانمندتر بوده اند.
محصولات حوزه دفاعی، بخش نیرو از حوزه انرژی هم همچون زمینه هایی هستند که فناوران داخلی بیشترین محصولات در رابطه با نیاز کشور را عرضه کرده اند تا پایین ترین میزان واردات را داشته باشیم.
حوزه های نفت، حمل و نقل، کشاورزی، آب و محیط زیست، صنایع غذایی همچون بخش هایی هستند که نیازمند توجه بیشتر به فعالیت دانش بنیان هستند.
*دلایلی که سبب شده برخی حوزه ها آنطور که باید رشد داشته باشد، نداشته اند چیست؟ آیا این مساله به چالش های قانونی پشتیبانی از شرکت ها و مؤسسات دانش بنیان باز می گردد؟
واقعیت این است که علل گوناگونی وجود دارد که برخی حوزه ها نتوانسته اند آنطور که باید رشد و نمود داشته باشند و آن هم به سبب پیچیدگی های این حوزه هاست. یا فناوری بزرگ و پیچیده بوده یا توان مالی شرکت ها کشش اجرای یک پروژه بزرگ را نداشته اند. تأمین مالی همان بخش مهمی است که در طرح جهش تولید دانش بنیان به خوبی به آن پرداخته شده است.
* تأثیر طرح جهش تولید دانش بنیان در کاهش واردات محصولاتی که دانش بنیان ها توانایی تولید آنها را دارند و افزایش صادرات این محصولات چگونه است؟
طرح جهش تولید دانش بنیان تلاش دارد موانعی که بر سر راه حوزه های فناوری است را بر دارد تا در همه حوزه ها بتوانیم متکی به محققان کشور نیاز را در داخل رفع نماییم و وابسته به خارجی ها نباشیم.
یکی از بندهای این طرح، عدم واردات محصولاتی است که در کشور به تولید می رسند یا توانایی تولید آن وجود دارد. بر مبنای ماده یک این طرح، دولت و بخش های دولتی موظف می باشند همه واردات بالای یک میلیون دلار را شناسایی و با همکاری شورای فناوری طرح جهش تولید دانش بنیان این نیاز را مرتفع کنند.
در واقع یکی از اثرات مهم این طرح در کاهش واردات محصولات ارزبر و اولویت دار کشور است. همانطور که در اپیدمی کرونا، سالانه صدها میلیون دلار در حوزه سلامت با تولید محصولات دانش بنیان پزشکی صرفه جویی صورت گرفت میتوان این میزان را در حوزه های دیگر بیشتر تسری داد.
گسترش تولیدات دانش بنیان ها در حوزه های مختلف احتیاج به تأمین مالی قوی و تسهیلات خوب دارد که در طرح جهش تولید دانش بنیان به خوبی این مساله دیده شده است.
*نقش معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری در اجرای طرح قانون جهش تولید دانش بنیان چیست؟ آیا وظیفه معاونت علمی سنگین تر می شود؟
این قانون متناظر با کل قوانین سراسر کشور است که فقط معاونت علمی مسئول اجرای آن نیست اما معاونت علمی و فناوری مسئول اجرا و هماهنگی طرح است؛ در واقع معاونت علمی با همکاری تمام دستگاه های مرتبط این طرح را برای شرکت های دانش بنیان اجرایی می کند و لازم است که دستگاه های در رابطه با مدیریت بخش های مهم کشور در اجرای این قانون همکاری کنند.
اجرای چنین طرحی دغدغه معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری بوده است و در یکی از بندهای طرح هم به این که معاونت علمی «شورای راهبری فناوری ها و تولیدات دانش بنیان» را تشکیل دهد اشاره شده است.
این شورا متشکل از رئیس جمهور بعنوان رئیس شورا، معاون علمی و فناوری رئیس جمهور (نایب رئیس شورا)، وزیر علوم، تحقیقات و فناوری، وزیر صنعت، معدن و تجارت، وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، وزیر امور اقتصادی و دارایی، وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات، وزیر جهاد کشاورزی، وزیر دفاع و چهار نفر از اعضای کمیسیون های آموزش، تحقیقات و فناوری، صنایع و معاون و اقتصادی و کشاورزی، آب، منابع طبیعی و محیط زیست به انتخاب مجلس شورای اسلامی بعنوان ناظر» می شود.
در واقع در اجرای این قانون، وظایف معاونت به سبب دغدغه ای که در این راه داشته بیشتر از گذشته شده چونکه باید فعالیت دستگاهها را پیگیری کند.
*نحوه خدمت رسانی نهادهای مالی عرضه دهنده تسهیلات دانش بنیان مانند صندوق نوآوری و صندوق های پژوهشی به چه شکل خواهد بود؟
در طرح جهش تولید دانش بنیان برای این صندوق ها هم بندهای خوبی در نظر گرفته شده است بطوریکه می توانند با نهادهایی مانند بورس، بانک و …همکاری کنند و تسهیلات خوبی را در اختیار دانش بنیان ها قرار دهند. در واقع فرصت سازی و مانع زدایی خوبی برای فعالیت بهتر صندوق نوآوری و صندوق های پژوهش و فناوری در طرح جهش دیده شده که مربوط به تقویت نظام مالی است. بندی که در این خصوص وجود دارد به تعاریف جامع تری از وظایف صندوق ها تاکید کرده که بیشتر می توانند نقش ضمانت نامه بازی کنند و وثایق آنها در فرایندهای تجاری سازی پذیرفته می شود.
فرصت سازی و مانع زدایی خوبی برای فعالیت بهتر صندوق نوآوری و صندوق های پژوهش و فناوری دیده شده که مربوط به تقویت نظام مالی است. بندی که در این خصوص وجود دارد به تعاریف جامع تری از وظایف صندوق ها تاکید کرده که بیشتر می توانند نقش ضمانت نامه بازی کنند و وثایق آنها در فرایندهای تجاری سازی پذیرفته می شود
بر اساس این بند بانکها و موسسات مالی اعتباری و شرکت ها و موسسات تابعه و وابسته به نهادهای عمومی غیردولتی، نهادهای انقلاب اسلامی و نیروهای مسلح جمهوری اسلامی، مجازند در تضامین اعتباری و تضامین مربوط به فرآیند ارجاع کار، خرید انواع کالا و ماشین آلات، معاملات پیمانکاری، انجام تعهدات، پیش پرداخت و حسن انجام کار، ضمانت نامه های صادره توسط صندوق نوآوری و شکوفایی و صندوق های غیردولتی پژوهش و فناوری را بپذیرند.
همچنین صندوقهای پژوهش و فناوری و صندوق نوآوری بعنوان بازیگران اصلی نظام نوآوری می توانند تعامل خوبی با بانکها بورس و دستگاه های مختلف داشته باشند و اینها می تواند تسهیل گر باشد.
*در یکی از ۲۰ ماده قانون طرح جهش به افزایش سرمایه صندوق نوآوری هم اشاره شده است.
بله یکی از بندهای این طرح به افزایش سرمایه صندوق نوآوری اشاره شده است. این اقدام با هدف پشتیبانی از اقتصاد دانش بنیان و توجه به جهش قابل توجه تعداد شرکت های دانش بنیان کشور بوده و مقرر است مبلغ سی هزار میلیارد (۳۰.۰۰۰.۰۰۰.۰۰۰.۰۰۰) ریال، به سرمایه کنونی صندوق نوآوری و شکوفایی اضافه شود.
*منبع تأمین اعتبار این سرمایه کجاست؟
قرار است منبع این سرمایه از هزینه عوارض مربوط به واردات و خام فروشی باشد. در واقع صندوق نوآوری و صندوق های پژوهش و فناوری از نظر تقویت منابع و هم از جهت همکاری با نظام های مالی مانند بورس و بانک جایگاه بهتری پیدا می کنند و امکان مشارکت تأمین سرمایه بیشتری خواهند داشت.
همه این اتفاقات سبب می شود که تعداد بیشتری از شرکت های دانش بنیان از تسهیلات صندوق ها بهره مند شوند. از آنجا که مقیاس اقتصادی شرکت های دانش بنیان بزرگ شده نیاز بود که این سرمایه بیشتر شود چونکه زمانیکه صندوق نوآوری و شکوفایی تشکیل شد با سرمایه ۳ هزار میلیارد تومان می توانست تعداد کم شرکت های دانش بنیان حمایت کند اما حالا علاوه بر تعداد شرکت های دانش بنیان، تنوع تولیدات محصولاتشان هم بالا رفته است.
یکی دیگر از ظرفیت های پیش بینی شده در این قانون امکان عاملیت صندوق توسعه ملی برای صندوق نوآوری است. نکته ای که وجود دارد این است که صندوق توسعه ملی منابع را برای پشتیبانی از شرکت های دانش بنیان در اختیار بانکها قرار می دهد و بانکها به صورت غیر بهره ور هزینه می کنند اما صندوق نوآوری و شکوفایی مشمول این مساله نمی گردد. ما تلاش داریم که مستقیماً پول در اختیار صندوق نوآوری قرار بگیرد تا با ارتباط گسترده ای که با شرکت ها دارد راندمان این منابع افزایش یابد.
*با توجه به این که وظیفه معاونت علمی در اجرای طرح جهش تولید دانش بنیان در حیطه نظارتی است بفرمایید نتیجه فعالیت ها از معاونت به کجا گزارش خواهد شد؟
معاونت علمی شورای فناوری راهبردی را با همکاری همه وزارتخانه ها تشکیل داده و بعنوان ناظر طرح فعالیت می کند؛ در نهایت هر ۶ ماه یک مرتبه گزارش ها به کمیسیون های آموزش، تحقیقات و فناوری، صنایع و معادن، اقتصادی و کشاورزی، آب، منابع طبیعی و محیط زیست مجلس شورای اسلامی عرضه خواهد شد.
*آخرین اقدامات انجام شده روی طرح را توضیح دهید و بفرمایید در صورت تصویب نهایی ما ظرف چه بازه زمانی می توانیم شاهد تدوین شیوه نامه و دستورالعمل های اجرایی و نهایتا رونق بیشتر تولیدات دانشی باشیم؟
طرح جهش تولید دانش بنیان با هدف رفع چالش های قانون پشتیبانی از شرکت ها و مؤسسات دانش بنیان و تجاری سازی نوآوری ها و اختراعات در سال ۱۳۹۹ وارد صحن علنی مجلس شد. حالا شورای نگهبان نظرات خویش را در مورد این طرح عرضه کرده است. در مجموع نظر شورای نگهبان به طرح جهش تولید دانش بنیان مثبت بوده ولی باید در مورد بعضی بندها رفع ابهام شود.
وضعیت طرح به شکلی است که کمیسیون آموزش مجلس شورای اسلامی درحال بررسی و رفع ایرادات مطابق با نظر شورای نگهبان است.
با توجه به این که بندهای سنگینی در قانون جهش تولید دانش بنیان پیش بینی شده و اجرای آن کار بزرگی است ۶ ماه تا یک سال زمان می برد که بخشنامه های اجرایی این طرح تدوین شود. اجرایی شدن این طرح هم زمان می برد چونکه ضوابط سخت گیرانه ای لازم است. ما امیدواریم که پس از تدوین بخشنامه ها و گذشت دو الی سه سال، شاهد جهش خوبی از دیدگاه مقداری و کیفیتی تولید فناوری های مورد نیاز کشور و تاثیرگذاری آن در اقتصاد کشور باشیم.
باید توجه داشت که قانون پشتیبانی از شرکت ها و مؤسسات دانش بنیان و تجاری سازی اختراعات و نوآوری طی ۱۰ سال نمود پیدا کرد اما به سبب این که طرح جهش زیرساختی همچون قانون پشتیبانی از شرکت ها را دارد زودتر اجرایی و اثرات آن بر اقتصاد کشور دیده شود. در هر صورت از سال ۱۴۰۳ اثرات طرح جهش تولید دانش بنیان ملموس می شود. ما پس از قانون پشتیبانی از شرکت ها و مؤسسات دانش بنیان و تجاری سازی نوآوری و اختراعات فکر نمی کردیم که فروش و گردش مالی شرکت ها به این میزان رشد کند؛ این قانون جز استثنائات بود که طی ۱۰ سال مستمر با همکاری ارکان نظام جلو رفت که در این راه واقعاً دولت و مجلس، قوه قضاییه و… هر کدام تسهیل کننده بودند با وجود این که هنوز فرهنگ دانش بنیان ها در کشور جا نیافتاده بود.
به صورت کلی ۲۰ ماده طرح جهش تولید دانش بنیان در کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس شورای اسلامی درحال نهایی شدن است که امیدواریم پس از لایحه بودجه وارد صحن علنی مجلس برای تصویب شود.
*هزینه اجرای قانون طرح جهش تولید دانش بنیان از کجا تأمین می شود؟
بخشی از هزینه آن از محل آزادسازی برخی منابع خام فروشی و برخی عوارض پیش بینی شده است؛ بدین سبب تأمین هزینه های اجرای این قانون از محل منابع حاصل از اجرای این ماده، منابع حاصله مازاد در چارچوب بودجه سنواتی بعنوان افزایش سرمایه به نهاد عمومی غیردولتی صندوق نوآوری و شکوفایی است.
*کلام آخر...
به عنوان حرف آخر طرح جهش تولید دانش بنیان کل زیست بوم فناوری و نوآوری را در بر می گیرد و از آنها حمایت کند. این قانون از جهت فرصت سازی یک قانون تکامل یافته در ادامه مسیر قانون دانش بنیان است؛ ان شاءالله ادامه تلاشی که برای قانون پشتیبانی از شرکت ها و مؤسسات دانش بنیان شده در طرح جهش تولید دانش بنیان نمود بیشتری پیدا کند.
با طرح جهش تولید دانش بنیان، دستورکار سنگینی جلوی پای علم و فناوری کشور است و این فرصت تبدیل شدن به بخش اقتصادی قوی در کشور را بواسطه دانش بنیان ها تسهیل می کند. در واقع با تاکید بر توان داخلی و هدفگذاری تولید محور و اقتصاد محور، جهش اقتصادی در کشور را شاهد خواهیم بود.
منبع: لینك وبسایت
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب