در گفت و گو با لینك وبسایت مطرح شد؛
وقتی اختراعات در بعضی دستگاهها به سرقت می روند!
لینک وبسایت: وجود برخی اتفاقات زیرپوستی در زمینه اختراعات کشور که گاه فعالان این حوزه بصورت سربسته به آن اذعان می کنند، همچون سرقت اختراعات از طرف بعضی سازمان ها بوسیله شبیه سازی طرح ها، رسیدگی جدی و ساماندهی این حوزه حساس از طرف دست اندکاران امر را ضروری ساخته است.
به گزارش خبرنگار گروه علم و آموزش، اختراع محصول در حقیقت به حاصل و نتیجه کوشش های فکری و پیشنهاد راهکار فنی جدید برای رفع اشکال خاصی گفته می شود و حق ثبت اختراع یا پتنت نیز تامین حمایت قانونـی از اختراع برای دارنده آنست و این حمایت برحسب اختراع برای مدتی محدود (از پنج تا بیست سال) در ازای افشای جزییات اختراع برای عموم اعطا می شود.
مراحل ثبت اختراع در کشورهای مختلف متفاوت می باشد اما در ایران افراد خلاق که قصد دارند اختراعات خودرا ثبت کنند، می توانند با مراجعه به سایت مرکز مالکیت معنوی که البته تنها مختص به اختراعات نیست و کلیه امور ثبتی مالکیت معنوی همچون ثبت طرح صنعتی را نیز شامل می شود، بصورت الکترونیکی اختراع خودرا ثبت و بعد از آن این سازمان طرح های مربوطه را برای داوری بمنظور تایید یا عدم تایید به مراکز علمی و پژوهشی حوزه مربوطه ارجاع می دهد.
اما حوزه اختراعات کشورمان هنوز هم پس از چندین سال با مشکلات عدیده ای همچون نبود شرایط یکسان ثبت اختراع بمنظور جلوگیری از سرقت ایده ها و تعدد سازمان هایی که مسئولیت پشتیبانی از نوآوری را برعهده دارند، غیرمتمرکز بودن مراکز داوری طرح ها و همین طور کپی برداری یا شبیه سازی و سرقت مواجه می باشد.
دهم بهمن ماه ۱۴۰۰ بود که ایرنا در گزارشی تحت عنوان "ضرورت ایجاد شبکه ملی مخترعان در کشور/سرقت اختراعات در بعضی جشنواره ها" در گفت و گو با امیرعباس کوشکی سرپرست یک تیم دانشگاهی تسهیلگر و فعال در زمینه خدمات دهی به مخترعان و نوآوران کشورمان، وجود برخی مسائل و چالش های این حوزه را مورد واکاوی دقیق قرار داد.
این در حالی است که حقوق مالکیت معنوی و فکری (intellectual property یا intangible property) شامل اختراعات، نوآوری ها و نشان تجاری همچون حوزه هایی است که هم اکنون از سهم به سزایی در اقتصاد کشورهای توسعه یافته و درحال توسعه برخوردارست و در شاخص هایی همچون سود ناخالص داخلی، ایجاد اشتغال، عواید مالیاتی و اهمیت راهبردی سرمایه گذاری خارجی دارای جایگاه ویژه ای است.
طبق گزارش سازمان جهانی مالکیت فکری، ایران در سال ۲۰۲۱ در ثبت اختراعات رتبه بیست و یکم، در ثبت علایم تجاری رتبه سوم و در ثبت طرح های صنعتی که شامل اپلیکیشن ها و دستگاه های دارای نوآوری می شود، رتبه ۱۲ را کسب کرده است و در مجموع در مالکیت فکری در جایگاه یازدهم دنیا قرار دارد.
با این وجود و با وجود رتبه مناسبی که کشورمان در زمینه اختراعات و نوآوری برخوردارست اما تا حالا بصورت شایسته نتوانسته است تاثیر خودرا در اقتصاد کشور نمایان سازد.
همچنین در این گزارش، برگزاری برخی رویدادهای داخلی و اعزام مخترعان کشورمان از طرف برخی موسسات و شرکت های نامعتبر و سودجو و همین طور انجمن های علمی به مسابقات خارجی در نبود نظارت مراجع ذیربط و در ادامه سرقت ایده ها و نوآوری های جوانان کشورمان در این مسابقات به صرف اعطای حمایت های مادی و معنوی و ارائه گواهینامه های بدون اعتبار همچون مباحثی بود که بدان پرداخته شد.
در ادامه نیز در این گزارش تاکید شد که بمنظور رفع اشکال نبود شرایط یکسان ثبت اختراع بمنظور جلوگیری از سرقت ایده ها و تعداد زیاد سازمان هایی که مسئولیت پشتیبانی از نوآوری را برعهده دارند، ایجاد یک شبکه ملی در زمینه اختراعات با حضور سازمان های مرتبط ذیل شورای عالی انقلاب فرهنگی ضرورت دارد.
مشکلاتی که البته بگفته سحر سپهر مدیرعامل کانون مخترعان ایران نیز به عنوان کانونی که ۱۱۸ مدال از مسابقات بین المللی را در کارنامه خود داراست، موجب دلسردی و بی اعتمادی مخترعان برای ارائه طرح های بعدی شده است.
وی که با خبرنگار گروه علم و آموزش ایرنا گفت و گو می کرد، در این زمینه گفت: این در شرایطی است که مخترعان و نوآوران دارای ذهن پویا و خلاقی هستند و باز هم می توانند نوآوری داشته باشند اما وجود این مشکلات حتی در طول سالهای قبل مهاجرت برخی از آنها را نیز به همراه داشته است.
سپهر که در سال ۱۳۸۶ کانون مخترعان ایران را به همراهی یک گروه ۲۸ نفره از دوستان نوآور خود بمنظور هم افزایی و ارائه خدمات مشاوره ای به مخترعان و البته ارائه ایده و نوآوری برای رفع مشکلات بخش های مختلف صنعت، کشاورزی و خدمات راه اندازی کرده است، خود یکی از مخترعان کشورمان است که در سال ۲۰۰۸ با ساخت ربات عبوردهنده دانش آموز از خیابان در مسابقات بین المللی اختراعات زنان جهان در کشور کره جنوبی موفق به مدال طلای این مسابقات شده است.
شناسایی اختراعات واقعی در پشتیبانی از مخترعان
مدیرعامل کانون مخترعان ایران در پاسخ به این پرسش که بزرگترین مشکلات حوزه اختراعات کشور هم اکنون چیست، می گوید: بزرگترین مشکلات این است که اولا اختراع واقعی باید توسط دستگاه های مسوول در این عرصه شناسایی شوند؛ چونکه اختراعات و افراد مخترع بسیار فراوان هستند اما آیا این که اختراع و طرح آنها اختراع است یا کپی، تشخیص این مساله می تواند یکی از بزرگترین وظایف دستگاه های مربوطه در این عرصه در پشتیبانی از مخترعان واقعی باشد.
سپهر در ادامه، پشتیبانی از ثبت داخلی و بین المللی اختراعات و البته پیگیری برای بهره برداری و استفاده از آنرا یکی دیگر از مشکلات فعلی حوزه اختراعات کشور عنوان نمود و اضافه کرد: این مساله مهم نیز می تواند از طرف دستگاه های مربوطه به شکل جدی پیگیری شود.
وی درباب روال ثبت اختراع در کشورمان نیز توضیح داد: یک مخترع ابتدا باید به سازمان ثبت اختراعات مراجعه و توضیحات طرح خودرا اظهار و آنها مباحث مطروحه را به دستگاهها و سازمان هایی که بسیار گوناگون و زیاد هم هستند همچون سازمان پژوهش های علمی صنعتی ایران، پارک های علم و فناوری و مراکز رشد دانشگاه ها ارجاع دهند که البته بستگی به این دارد که اختراع به کدام حوزه مربوط می شود و آنها بعد از داوری این نوآوری را برای متقاضی ثبت اختراع یا وکیل قانونی وی در داخل کشور، به اداره ثبت اختراع ایران واقع در مرکز مالکیت فکری سازمان ثبت اسناد و املاک کشور معرفی می کنند.
طرح ها و اختراعاتی که شبیه سازی و برای آن بودجه می گیرند
این مخترع کشورمان با اشاره به اینکه، متاسفانه یکی از معضلات ریشه ای حوزه اختراعات سرقت و کپی برداری و شبیه سازی آنها در بعضی از مراحل ثبت اختراع است، اضافه کرد: در فرآیند ثبت اختراع از یک مخترع که با زحمات بسیار، چندین سال از عمر خودرا برای یک نوآوری صرف کرده است، خواسته می شود که طرح خودرا تشریح کند.
سپهر می گوید: متاسفانه در اینجا ممکنست اختراع فرد توسط افراد حقیقی یا گاهی حتی سازمان ها و دستگاه های دولتی کپی برداری و به صورتی سرقت شده و بعد عملیاتی و ساخته شود.
وی برای نمونه به سرقت طرحی درباب روش های آبیاری نوین که شش سال پیش ازطریق یک مخترع که ۱۲ سال از عمر خودرا صرف این کار تحقیقاتی و نمونه سازی و ثبت آن کرده بود، اشاره نمود و اظهار داشت: این طرح در یکی از سازمان های پژوهشی کشور تشریح و حتی با سخت گیری های زیاد داوری شده بود.
دارنده مدال طلای مسابقات بین المللی اختراعات زنان در سال ۲۰۰۸ کره جنوبی اضافه کرد: متاسفانه در این نشست به مخترع گفته می شود که طرح را که از پایه و اساس علمی برخوردار بوده، تشریح کند که در ادامه آن دستگاه طرح را بصورت ناقص کپی برداری و پیاده سازی و حتی با تغییرات جزئی آنرا ثبت داخلی کرده و از حمایت های بودجه ای نیز برخوردار شده بودند.
سپهر افزود: البته دستگاه مورد نظر با وجود صرف هزینه فراوان و هنگفت در اجرای این طرح شبیه سازی شده به نتیجه مطلوب نمی رسد و با شکست مواجه می شود، چونکه اجرای دقیق طرح نیازمند حضور و نظارت علمی خود مخترع طرح است و این مساله در کشورمان بسیار زیاد اتفاق افتاده است. این در حالیست که با اهمیت ترین مشکل کشاورزی هم اکنون کمبود آب است و اگر این طرح به شکل صحیحی اجرا شده بود، قسمتی از مشکل کشاورزی رفع می شد.
سرقت اختراعات تنها دلسردی و مهاجرت نخبگان را به دنبال دارد
مدیرعامل کانون مخترعان ایران در ادامه یکی از عواقب شبیه سازی و کپی برداری از طرح ها و اختراعات نخبگان را ایجاد دلسردی و البته گاه مهاجرت آنها از کشور ذکر کرد و اضافه کرد: متاسفانه شبیه سازی و به صورتی سرقت اختراعات در کشور علاوه بر هدررفت بودجه یک مرکز دولتی به سبب نتیجه نگرفتن از اجرای ناقص آن، در فرد مخترع ایجاد دلسردی می کند.
سپهر افزود: مخترعی که چندین سال از عمر خودرا صرف اختراعی کرده و هزینه های زیادی را متقبل شده است، با سو استفاده افراد و دستگاهی دولتی از طرحی که می توانسته درست اجرا شود و مشکلی از کشور را رفع کند، عایدی به دست نمی آورد، ضمن این که از سویی دیگر این مخترع که دارای ذهنی پویا و خلاق است و می تواند همچنان برای کشور نوآوری داشته باشد، برای ارائه طرح های بعدی نیز دلسرد می شود و ممکنست طرح های خودرا با مهاجرت به کشوری در آنجا پیاده سازی کند.
این فعال حوزه نوآوری در پاسخ به این پرسش که آیا مخترع موردنظر از کپی برداران طرح نوآورانه خود شکایتی داشته است یا خیر نیز اظهار داشت: متاسفانه کسانی که طرحی را سرقت می کنند، برای ثبت طرح یک جزئیاتی را به آن طرح اضافه می کنند بطورمثال آبیاری نوین با فلان ابزاری که دارای این خاصیت است و راحت هم طرح خودرا ثبت می کنند و اگر مخترع شاکی هم شود، نمی تواند حرف خودرا به کرسی بنشاند.
وی با بیان اینکه، ثبت پتنت بین المللی اختراع نیز زمان بر و همین طور دارای هزینه زیادی است، اضافه کرد: دستگاه های دولتی باید به گونه ای نظام مند از مخترعان در این بخش حمایت کرده و ضمن این که نباید بین اشخاص تفاوت قائل شوند، باید همین طور اختراعات واقعی و غیرواقعی را از یکدیگر تشخیص دهند و اختراعاتی را که به درد آبادانی کشور می خورد، حمایت کنند.
بازدارندگی امضای قرارداد عدم افشای اطلاعات در جلوگیری از سرقت اختراعات
دارنده مدال طلای مسابقات بین المللی اختراعات زنان در سال ۲۰۰۸ کره جنوبی در ادامه درباب راهکارهای جلوگیری از سرقت اختراعات در کشور نیز می گوید: در سطح بین الملل موضوعی تحت عنوان قرارداد عدم افشای اطلاعات یا قرارداد محرمانگی اطلاعات (Non-disclosure agreement) وجود دارد.
سپهر اضافه کرد: در حقیقت قرارداد عدم افشای اطلاعات یا قرارداد محرمانگی قراردادی است که درخلال مخترع و شرکتها برای صیانت از اطلاعات و داده های باارزش خود در طول زمان همکاری با بقیه افراد، به کار می رود.
وی اضافه کرد: طبق این قرارداد حقوقی، دو طرف توافق می کنند که اطلاعات محرمانه، دانش و هر نوع اطلاعات، انحصار یا اسرار تجاری طرح موردنظر برای اهداف خاص را با یکدیگر به اشتراک گذارند اما آنها نباید این اطلاعات را در دسترس دیگران قرار دهند.
مدیرعامل کانون مخترعان ایران می گوید: این قرارداد می تواند در هر جایی که مخترع می خواهد طرح خودرا ارائه کند، منعقد شود و زیاد هم پیچیده نیست، دو طرف خیلی ساده می توانند این قرارداد را که دارای مفاهیم بین المللی است، امضا کنند و در این قرارداد گفته می شود که این طرح با چنین مشخصات در حضور افرادی در جلسه که نام آنها قید می شود، عنوان شده است و حاضران که ممکنست طرح را بخواهند یا حتی نخواهند بر طبق این قرارداد متعهد به عدم افشای طرح تا پیش از ثبت رسمی آن می شوند.
وی اضافه کرد: حالا مخترع که ممکنست بخواهد طرح خودرا به یک سرمایه گذار یا یک سازمانی مثل وزارت کشاورزی یا هر دستگاه و سازمان دولتی دیگر ارائه کند، نباید اختراع خودرا بدون درنظرگرفتن قرارداد محرمانگی شرح داده و آنرا افشا کند.
وقتی عدم ثبت اختراع بیش از ثبت آن برای مخترعان فایده دارد!
این مخترع کشورمان در ادامه به نکته مهم و تاسف باری اشاره می کند و با اشاره به برخی اتفاقات سالهای اخیر و سو استفاده ها در زمینه اختراعات کشور می گوید: مخترع می تواند تنها با رعایت قرارداد محرمانگی اختراع خودرا ثبت کند و در غیر این صورت اگر حتی ثبت هم نکند، عدم ثبت آن زیاد مهم نیست.
سپهر دلیل سفارش خود برای عدم ثبت اختراع را در سیستم فعلی، جلوگیری از به سرقت رفتن آن ذکر می کند و می افزاید: این به سبب آنست که سیستم ثبت اختراع در کشورمان با ایراداتی مواجه می باشد و مخترعان متاسفانه جایگانی ندارند چونکه یک نفر دیگر با یک تغییر جزئی کوچک باردیگر ممکنست آنرا به نام خود ثبت کند.
وی اضافه کرد: اختراع اگر به شکل واقعی اختراع باشد، خودبخود حتی اگر ثبت هم نشود، یک اختراع شمرده می شود و عدم ثبت آن مشکلی ایجاد نمی کند چونکه اختراع تنها به ذهن یک نفر خطور می کند.
این مخترع کشورمان اشاره کرد: سازمان ها و دستگاه های دولتی و خصوصی باید برای حفظ حقوق مخترع نسبت به رعایت تنظیم قرارداد عدم افشای اختراع یا طرح ارائه شده از طرف مخترع برای تجاری سازی و استفاده ابتدا قرارداد محرمانگی را امضا کنند و البته مخترع نیز با وجود چنین مسائلی می تواند اختراع خودرا ثبت نکند.
اختراعات ایرانیان در دنیا بی نظیر است
مدیرعامل کانون مخترعان ایران در ادامه با تاکید بر اینکه، دستگاه های مسوول دراین زمینه باید حمایت مادی و معنوی را از مخترعان کشورمان داشته باشند، یکی از این حمایت های ضروری را همکاری لازم برای ثبت پتنت بین المللی دانست و اضافه کرد: به سبب این که ما در مسابقات مختلف بین المللی حوزه اختراعات شرکت می نماییم، باید بگویم که اختراعات ایرانیان در حال حاضر واقعا در دنیا بی نظیر است.
سپهر در ادامه درباب کانون مخترعان ایران نیز اظهار نمود: این کانون در سال ۱۳۸۶ با مجوز رسمی از سازمان ملی جوانان فعالیت خودرا شروع کرد و پس از آن با مجوز از وزارت کشور ادامه فعالیت داده است.
وی اظهار نمود: کانون مخترعان ایران یک سازمان مردم نهاد و تشکل کاملا مردمی است که هم اکنون بیش از ۱۰ هزار نفر عضو دارد و در حدود ۱۵ سال فعالیت خود موفق شده است ۱۱۷ مدال از مسابقات بین المللی حوزه اختراعات را زیر نظر سازمان مالکیت فکری جهان کسب کند.
این مخترع دارنده مدال طلا از مسابقات بین المللی همین طور با بیان اینکه، هم اکنون ۵۴۷ گروه علمی پژوهشی در کانون مخترعان ایران شکل گرفته است، اضافه کرد: ۳۲۰ استاد دانشگاه با مدرک دکترا و فوق لیسانس که هیات علمی کانون مخترعان ایران را می سازند، با این کانون همکاری دارند.
وی درباب با اهمیت ترین اقدامات کانون مخترعان ایران در طول سالهای قبل، ارائه طرح ها و اختراعات و ایده های نوین به بخش صنعت، کشاورزی و خدمات و همین طور حوزه فرهنگی برای رفع مشکلات و چالش ها و نیازهای این حوزه ها را همچون با اهمیت ترین اقدامات این کانون نوآورانه عنوان نمود.
سپهر، یکی از اشکالات اساسی مجموعه های غیردولتی را مربوط به وجود بروکراسی های اداری دانست و اظهار داشت: یک بخش از کار ما مربوط به دریافت مجوز از وزارت کشور و استانداری ها است و ما برای دریافت و تمدید مجوزهای خود برای هر مجوز بصورت سالانه یا دوسالانه یا چهارساله دوندگی های بسیار زیادی داریم.
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب